Lorens Olivije je najpoznatiji britanski pozorišni, filmski i televizijski glumac, reditelj i producent, koji se smatra jednim od najboljih britanskih glumaca dvadesetog veka. Lorens je glumac koji najbolje tumači likove iz Šekspirovih drama, a za svoj performans Hamleta je dobio čak i “Oskara”.
Datum rođenja, porodica, detinjstvo…
Ser Lorens Ker Olivije, Baron Olivije (engl. Laurence Kerr Olivier, Baron Olivier) rođen je 22-og maja 1907-e godine u Dorkingu. Majka mu je bila Agnes Luis, a otac Džerard Olivije koji je bio sveštenik. Kao dete sveštenika Lorens je odgajan prilično strogo i religiozno. Otac mu je bio veoma nezgodan čovek pa je tako Lorens više vremena provodio sa majkom. U svojoj dvanaestoj godini Lorensova majka umire, što ostavlja veliki trag na njega. Detinjstvo provodi sa bratom Ričardom i sestrom Sibil sa kojima zajedno ide u školu “Sveti Kristofer”. Godine 1918-te njegov otac se seli u Hartfordšir jer dobija premeštaj u njihovoj crkvi, a Lorens ostaje da živi sa bratom i sestrom.
On je već sa devet godina glumio u školsoj predstavi, a otac ga je upisao na časove horskog pevanja u Londonu u prestižnoj školi “Svi sveti”. U početku njegov otac se nije slagao sa tim da mu sin bude glumac i pokušavao je da ga orijentiše ka drugim zanimanjima. Tako Lorens završava školu “Sveti Edvard” u Oksfordu u kojoj je išao na školske sekcije iz glume i glumeo u školskim predstavama. Već sa sedamaest godina on počinje da radi kao zamenik reditelja u jednom lokalnom pozorištu, a sa osamnaest dobija ulogu Lenoksa u “Magmetu”, što mu omogućava da postane asistent direktora pozorišta. Videći kako brzo Lorens napreduje kada je gluma u pitanju, oh shvata da je baš to put kojim treba da ide njegov sin.
Brilijantna pozorišna karijera
Uz očev blagoslov Olivije upisuje dramsku školu, koju uspešno završava 1927-e godine kada se pridružuje glumačkoj grupi “Birmingham Repertory”. On odmah kreće da dobija uloge, a odmah kreću i pohvale kritičara. Godine 1935-e on glumi u predstavi “Romeo i Julija”, gde oduševljava sve prisutne. On je tada srađivao sa Džonom Gilgudom koji je tada dobijao veći hvalospev od kritičara. 1937-e godine on glumi Hamleta u istoimenoj predstavi ali njegova gluma nailazi na loš prijem. Iako su ga uveliko tražili u filmskoj industriji gde je konstantno dobijao ponude pa čak i snimio nekoliko filmova, on nije odustajao od ideje da postane vrhunski pozorišni glumac. Njegov performans u predstavi “Dvanaest noći” donosi mu neverovatnu popularnost kod publike i kritičara. 1937-e on upoznaje Vivijen Li u koju se ludu zaljubljuje i koju dovodi u pozorište, gde joj dodeljuju ulogu Ofelije. Njih dvoje su do izbijanja Drugog svetskog rata glumili zajedno u više predstava. Nakon kratkog angažovanja u vojsci, Lorens se ponovo vraća u pozorište, a 1948-e godine zajedno sa Vivijen Li i Ričardsonom kreće na veoma uspešnu turneju po Australiji.
Početkom pedesetih godina, Olivije i njegova supruga Vivijen kreću da izvode performance po Njujorku. Njihove predstave su bile jedne od najposećenijih, dobijali su sjajne kritike, a interesovanje publike je bilo sve veće i veće. Ipak loše psihičko stanje u kome se Vivijen nalazila dovelo je do toga da se nakon povratka u London 1960-te par razvede. Lorens postaje direktor i jedan od osnivača “Britanskog nacionalnog teatra”, a polako javlja mu se sve veće interesovanje i za filmsku industriju. Zato on kreće da glumi u filmovima, a u pozorištu ostaje samo kao reditelj, prihvativši tek po neku ulogu.
Stvaranje filmske zvezde
Iako je svoj filmski debi imao 1930-te godine u filmu “Prvremena udovica”, on je izbegavao da glumi u filmovima. Nije voleo film i smatrao je da je pozornica bolje mesto za njega. Ipak ponude su mu konstantno pristizale pa je tako prihvatao uloge u adaptacijama Šekspirovih drama. Međutim, on je smatrao da Šekspirova dela nisu dobra na platnu pa se uvek okretao pozoritu. Godine 1939-te on snima “Orkanske visove”, gde oduševljava sve i biva prvi put nominovan za “Oskara”. S’ obzirom da je iste godine njegova žena Vivijen osvojila “Oskara” u kategoriji najbolja glavna glumica njih dvoje su postali najpoznatiji holivudski par, a interesovanje medija za njih je bilo sve veće. Uloga u Hičkokovom filmu “Rebeka” 1940-te godine donela je Lorensu nominaciju za “Oskara” ali i veliku svetsku popularnost. Mnogima je već tada bilo jasno da je Olivije velika zvezda koja će da traje. Kako je uveliko radio kao reditelj u pozorištu, on rešava da pokuša da snima i film.
Prvi film koji je režirao bio je “Henri V” iz 1944-te godine. Olivije je tom priliko zaradio veliku posekotinu na usni, kao i povredu oka od kojih mu je ostao ožiljak. Vremenom taj ožiljak postaje njegov zaštitni znak. Njegov prvi film imao je veliki komercijalni uspeh, pa čak i nominaciju za “Oskara” u kategoriji najbolji film. Kritičari su obožavali njegov film, a on je dobio počasnog “Oskara” za izuzetan rad na film, koji nije želeo da prihvati smatrajući tu nagradu prevarom. Nakon kraće pauze on se vraća ponovo sa adaptacijom Šekspirovog dela, a u pitanju je bio “Hamlet”, kojeg je Olivije režirao ali i tumačio glavnu ulogu. On je ponovo briljirao i kao režiser i kao glumac, a njegov “Hamlet” mu donosi dva “Oskara” – u kategorijama najbolji film i najbolja glavna muška uloga. Ujedno on se upisuje u istoriju, jer njegov “Hamlet” postaje prvi britanski film koji je dobio “Oskara”. Do 1955-e on je u potpunosti bio posvećen pozorištu tako da nije snimao filmove. Tada snima “Ričarda trečeg”, gde ponovo doživljava nesreću. Ovoga puta jedna od strlica ga pogađa u nogu, što dovodi to toga da Olivije određen period hramlje. Krajem pedsetih on glumi sa Merlin Monro u komediji “Princ i igračica”. Početkom šezdesetih on kreće da snima filmove koji doživljavaju ogroman uspeh. U pitanju su bili filmovi “Spartanka”, “Otelo” i “Bani Lejk je nestala”. On je u tom period režirao i tri ratna filma, koja su imala odličan komercijalni uspeh.
1976-e godine njegov performans u “Maratoncu” mu odnosi prvog “Zlanog globusa”, a Američki filmski instutut ovaj film proglašava jednim od sto najuzbudljivih filmova svih vremena. Lorens je sedamesetih godina pored filma počeo da prihvata i televizijske uloge. Razlog tome je bilo saznanje da boluje od raka i činjenica da je hteo da zaradi što više para i obezbedi svoju porodicu. On je čak i javnosti priznao da jedini razlog za pojavljivanje na TV i pirhvatanje nekih uloga jeste novac. On je sve do svoje smrti glumeo u filmovima nedozvoljavajući bolesti da ga u tome omete.
Top deset filmova Lorensa Olivija:
- “Orkanski visovi” iz 1939-te godine kao Hitklif,
- “Rebeka” iz 1940-te godine kao Maksim de Vinter,
- “Henri V” iz 1945-te godine kao Henri V,
- “Hamlet” iz 1948-e godine kao Hamlet,
- “Ričard III” iz 1955-e godine kao Ričard III,
- “Zabavljač” iz 1960-te kao Arči Rajs,
- “O kakav divan rat” iz 1969-te godine kao Džon Finč,
- “Njuškalo” iz 1972-ge godine kao Endru Vajk,
- “Maratonac” iz 1976-e godine kao doctor Kristijan Zejl,
- “Mala romansa” iz 1979-te kao Džulije;
Lorensova smrt
Lorens Olivije je 1967-e godine otkrio da boluje od raka prostate. On je izmeđuostalog u bolnicu primljen zbog upale pluća koju je zadobio snimajući film. Nažalost nakon saznanja da ima rak, Lorensovo zdravlje je se pogoršavalo.
On je čak vremenom počeo da dobija i amneziju, a imao je i bronhitis. Njegov imunitet je bio narušen, pa je Lorens često bio bolestan u tom periodu. 1973-e godine oboleo je od distrofije mišića i malo je falilo da umre. Ipak uspešno je izlečio bolest i nastavio da radi. Saznavši da ima rak, Lorens se zatrpavao poslom i ulogama. Trudio je se da što više radi kako ne bi razmišljao o smrti. Preminuo je 1989-te godine od bubrežne insuficijencije. Njegovo telo su kremirali, a pepeo položili pored kralja Henrija V, jer je baš uloga Henrija bila kruna njegove karijere i obeležila je ne samo njegovu karijeru, već čitav njegov život.
Zanimljivosti o Lorensu Oliviju:
- Iako je imao čak trinaest nominacija za “Oskara” (tri osvojena) i brojne druge nagrade, Olivje je čak osvojio i “Zlatnu malinu” za najgoreg glavnog glumca. U pitanju je njegova uloga u filmu “Inčon”. On je osvojio i “Zlatnu malinu” u kategoriji najgori sporedni glumac za njegov performans u filmu “Pevač džeza”.
- Zanimljivo je da je i petnaest godina nakon srmti Olivije nastupao u filmu. U pitanju je projekat “Nebeski kapetan i svet sutrašnjice”, gde su kompijuterski u film uklopili materijal iz mlađih dana Lorensa, pa tako on nakon smrti “tumači” uloguzlog doktora Totetkofa.
- Merlin Monro je bila uvređena načinom na koji je Lorens ophodio prema njoj. Na snimanju filma “Princ i igračica” on je od nje zahtevao da bude više seksip**nija, čime joj je jasno stavio do znanja da se ne slaže sa ostatkom sveta da je ona glavni sek* simbol.
- Američki filmski institut ga je uvrstio među dvadeset najvećih glumaca svih vremena.
- Olivije u svojoj karijeri dugoj preko šezdeset godina osvojio brojne nagrada među kojima sui tri “Oskara”, pet “Emija”, tri “BAFTA” nagrade, tri “Zlatna globusa” , “Zlatni lav” i td.
- Ketrin Hepbern je bila venčana kuma Lorensu i Vivijen.
- Lorens se ženio tri puta. Prvi put sa Džil Ezmont 1930-te godine, a brak im je trajao deset godina. Druga žena mu je bila Vivijen Li sa kojom je bio u braku od 1940-te do 1960-te godine. Sa Džoun Plouratj se oženio 1961-ve godine i bio u braku sve do svoje smrti.
- Nakon Lorensove smrti u javnosti su počele da kruže glassine da je on biseksualac. Kao njegovog ljubavnika naveli su glumca Deni Keja. Njegova poslednja supruga Džoun je nakon njegove smrti potvrdila navode medija da je on biseksualnog opredeljenja rečima: “Ako je čovek genije, onda on nije obična osoba i ne vodi običan život, već ima ekstreme u ponašanju.”
